လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အေနအထား၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီနဲ႔ လားဟူဒီမိုကရက္တစ္ယူနီယံ တို႔ တစ္ႏုိင္ငံလံုးပစ္ခတ္တိုက္ခုိက္မႈရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) လက္မွတ္ထိုးမည့္အေပၚ ႀကိဳဆိုမႈျပဳသြားမည့္ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး NCA-S EAO ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အလုပ္အဖြဲ႕ (PPWT) ေခါင္းေဆာင္၊ ေကအင္န္ယူ (ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအရံုး) အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ပဒိုေစာတာဒိုမူးႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး
====================================

(က) လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္အေနအထားကို ပဒိုဘယ္လိုသံုးသပ္ခ်င္ပါသလဲ။

လက္ရွိၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကေတာ့ လူတိုင္းလိုခ်င္တဲ့ ပ်ဳိတိုင္းႀကိဳက္တဲ့ႏွင္းဆီခိုင္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ရေအာင္ အားစိုက္ထုတ္တဲ့ေနရာမွေတာ့ မတူၾကဘူးဆိုတဲ႔ အေျခခံတစ္ခုေတာ့ရွိတယ္။ အဲဒါတစ္ခ်က္ေပါ့။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ၿငိမ္းခ်မ္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာပါ၀င္တဲ့ သက္ဆိုင္ရာအစုအဖြဲ႕ (Stakeholders) ေတြၾကားထဲမွာလည္း မတူညီဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုမႈ မတူတဲ့အခါက်ေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ (implementation) ေတြကလည္း မတူကြဲသြားတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီလိုကြဲတဲ့ အေျခခံေပၚမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္က သြားလိုက္ ရပ္လိုက္ အဲဒီလိုေျပာလို႔ရတယ္။

(ခ) အမ်ဳိးသားအဆင့္ႏုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲက်င္းပေရးေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အၾကပ္အတည္းေတြကိုေရာ ပဒိုတို႔ NCA-S EAO အေနနဲ႔ အစိုးရနဲ႔ ဘယ္လို ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈေတြ ျပဳလုပ္သြားဖို႔ရွိပါသလဲ။ JICM ထပ္ေခၚၿပီး ေျဖရွင္းမလားေပါ့။

ခုနက ကၽြန္ေတာ္ပဏာမမွာ ေျပာသြားသလိုေပါ့။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အဓိပါယ္ဖြင့္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ကြဲလြဲမႈအေပၚအေျခခံၿပီးေတာ့ အခုေနာက္ဆက္တြဲကေတာ့ implementation မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အခက္အခဲေလးေတြ ႀကံဳရတယ္ဆိုတာ အဲဒီအေျခခံပါပဲ။ အဲေတာ့ ညွိရမွာေပါ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဒါက NCA ထဲမွာပါတာက ကၽြန္ေတာ္တို႔က အေၾကအလည္ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးရမယ္။ႏုိင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈအသစ္ဆိုတာက အင္အားသံုးၿပီး ေျဖရွင္းတာမဟုတ္ပဲ ညွိႏိႈင္းၿပီး အေျဖရွာရမယ္ဆိုတဲ့ အေျခခံရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အဲဒီအေျခခံကိုပဲ အဓိကထားၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ PPST က ႀကိဳးပမ္းသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ 
JICM က NCA စာခ်ဳပ္အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈမွာ အျမင့္ဆံုးအစည္းအေ၀း တစ္ခုျဖစ္တာေပါ့။ JICM ကေနၿပီးေတာ့ ျပန္ၿပီး ျပင္တာတို႔၊ ျပဳတာတို႔ လုပ္လို႔ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ JICM မသြားခင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ၾကားထဲမွာရွိေနတဲ့ ကြာဟမႈကို ဘယ္လိုပံုစံနဲ႔ညွိမလဲ။ အလြတ္သေဘာ (informal) ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ လမ္းအရင္ရွာသင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အလြတ္သေဘာ အဘက္ဘက္ကေပါ့ေနာ္ မိမိတုိ႔ရဲ႕စိုးရိမ္မႈေတြကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတ္ာတို႔ ေျဖရွင္းမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဓိက ကေတာ့ အားလံုးရဲ႕ရည္မွန္းခ်က္ကလည္း အတူတူပါပဲ။ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းခ်င္တာက လူတိုင္းပါပဲ။ ၅၁ သန္းေသာ လူတိုင္းက ဒီလိုပဲၿငိမ္းခ်မ္းခ်င္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔႔လည္း ဒီထဲကပဲဆိုေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းခ်င္တယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းခ်င္တယ္ဆိုပဲမဲ့ တကယ္နည္းမွန္လမ္းမွန္နဲ႔ သြားႏုိင္ဖို႔ကေတာ့ ခုနက ေျပာတဲ့ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးအေျဖရွာတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈကေန သြားၾကရမွာပါပဲ။ အဲလိုသြားမယ္ဆိုရင္လည္း ခုနက ကၽြန္ေတာ္ေျပာတဲ့ တခါတေလက်ရင္ formal meeting ေတြက သူ႔ position ကိုယ့္ position ကိုင္ၿပီးသြားေနရတဲ့ ပံုစံမ်ဳိးရွိတာေၾကာင့္ ပိုၿပီးအလြတ္သေဘာဆန္ၿပီးေတာ့ အေျဖရွာတဲ့ပြဲမ်ဳိးေတြျဖစ္တဲ့ အလြတ္သေဘာေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ (informal meeting) ေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္ဖို႔ဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ PPST ကေတာ့ လမ္းညႊန္ထားပါတယ္။

(ဂ) အခု မြန္ျပည္သစ္ပါတီနဲ႔ လားဟူဒီမိုကရက္တစ္ယူနီယံ အဖြဲ႕ ၂ ဖြဲ႕ကလည္း အစိုးရနဲ႔ NCA လက္မွတ္ထိုးေတာ့မယ္ဆိုေတာ့ အဲဒီအေပၚမွာ ပဒိုတို႔ NCA လက္မွတ္ထိုးထားတဲ့ အဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႔ ဘယ္လို ႀကိဳဆိုသြားဖို႔ရွိၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ ရွိလိမ့္မလဲဗ်။

၀င္လာတဲ့အဖြဲ႕တိုင္းကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။ အျပင္မွာ က်န္ရစ္ေနတဲ့ NCA မထိုးရေသးတဲ့ အဖြဲ႕ေတြကိုလည္း ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္က ကၽြန္ေတာ္တို႔ ယံုၾကည္တာက NCA လမ္းေၾကာင္းက ဒီကာလမွာ အသင့္ေတာ္ဆံုးပဲ။ အဲဒီေတာ့ NCA လမ္းေၾကာင္းေပၚအေျခခံၿပီးသြားတဲ့ ေနရာမွာေတာ့ ဒီလိုမ်ဳိး သူတို႔ထပ္ၿပီး ပါ၀င္လာျခင္းအားျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္လည္း ပိုၿပီးေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအားေကာင္းလာမယ္လို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

(ဃ) ပဒိုအေနနဲ႔ ဘာမ်ား ျဖည့္စြက္ေျပာခ်င္ပါသလဲခင္ဗ်။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကေတာ့ ျပည္သူေတြအားလံုးလိုခ်င္သလို အထူးသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပည္တြင္းစစ္မွာပါ၀င္တဲ့ သက္္ဆိုင္ရာ Stakeholders ေတြက ပိုၿပီးေတာ့ လိုခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လိုခ်င္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ တန္းတူအသိအမွတ္ျပဳၿပီးေတာ့ တန္းတူရည္တူ ဆက္ဆံတဲ့ အေျခခံနဲ႔သြားတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတာ့ ျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ ႏုိင္ငံေရးအရ အဓိပၸါယ္ျပည့္၀ၿပီးေတာ့ တန္းတူရည္တူရွိတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသာလွ်င္ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အေျဖျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္။ 
အခုလိုေျဖၾကားေပးတဲ့ ပဒိုကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ခင္ဗ်။

(A) What is your comment on the ongoing peace process?
The current peace process is in a position closely analogous to eligibel bachelor. The basic fact, however, varies in putitng efforts to achieving peace. In addition, different versions of definition of peace by stakeholders involving in peace process have constitued another basic fact. These variances in ways of interpreting peace have resulted in different implementations of the process. Based on all these different basics the peace process can be perceived to be fluctuating.

(B) Do you-NCA-S EAO- have any plan for further meeting and discussion on the hardships of holding national level political dialogue with the government? Do you think JICM will be called for solution?
As mentioned earlier, we are facing difficulties in the implementation which arose as consequence of different versions of defining peace in Myanmar. Negotitation is required to overcome these difficulties as agreed in NCA that the means of negotiation will be applied to digest in dealing with the issue. We, the PPST, will continue to take effort based on the basic fact that negeotiated settlement is a new political culture for political solution of political issue rather than through the use of force. 
JICM is the supreme or summit meeting for implementing NCA. The power to amend or revise is granted to it. However, a question emerged here how we should negotiate to concilitate the gap among us before resorting to JIMC. Should we take informal negotiation way first? As all parties have common purpose the parties should express their concerns and find out ways to resolve those concerns for meeting common purpose. Peace is desired. 51 million of all public would like to have peace. We are one of those longing for peace as well. In order for us to realize our wish for peace, the proper way is through political negotiated settlement which is a new political culture. As the formal meetings are very formal in that holding one’s position firmly in the meeting, informal meetings are encouraged and directed by PPST to resort to finding solutions.

(C)What are NCA-signatory organizations’ plans for welcoming and collaboration with New Mon State Party and Lahu Democratic Union to sign NCA with government?
Every entering organization is welcome. The same is true for the oraganzations still to sign NCA. Because now is the most appropriate time for peace process to go through via NCA track. Stronger collaboration is expected to enhance by their inclusions in the process based on NCA track.

(D) What would you like to add on your comment finally?
All citizens want peace, especially relevant stakeholders directly involving in civil war want peace more than others do. But the peace we aim for needs to be built on the basic of mutual recognition and equal treatment. I think the only solution to genuine peace in Myanmar is the peace which is politically meaniful and equl in status.