၂၀၁၉မွာ တိက်တဲ့ ဖက္ဒရယ္အေျခခံမူ လက္ဝယ္ရရွိမွသာ 
မူနဲ႔ကိုက္ညီတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတစ္ရပ္ကို ျပဳျပင္ေဖာ္ဆာင္ႏိုင္မယ္

----- ----- ---- ---- -----

နိုင္ငံေရးေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားႏွင့္နိုင္ငံေရးအသိုင္းအဝိုင္းက ျငိမ္းခ်မ္းေရး
ျဖစ္စဥ္အား တိုးတက္မႈမရွိ ေႏွာင့္ေႏွးေနသည္ဟု ေဝဖန္ေနၾကသည္။ 
တစ္ဖက္တြင္လည္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို အဓိကအေကာင္အထည္ေဖၚမည့္ ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ၂၁-ရာစုပင္လံုကို ၆လ 
တစ္ၾကိမ္က်င္းပရန္ သတ္မွတ္ထားေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ က်င္းပ
နိုင္ျခင္းမရွိေပ။

ေျမျပင္အေျခအေနတြင္လည္း တပ္မေတာ္ႏွင့္ KIA တို႔ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားလ်က္ရွိသည္။ ထိုသို႔ေသာအေျခအေနမ်ားႏွင့္ပတ္သက္ျပီး NCA တြင္ 
လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ ပအိုဝ္းအမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ြဲ႔ (PNLO) နာယက ဗိုလ္မွဴးၾကီးခြန္ဥကၠာကို The Ladies News က 
ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါသည္။

ေမး - လက္ရွိျငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္ကို ေႏွာင့္ေႏွးေနတယ္၊ ေရွ ့မေရာက္ဘူးဆိုျပီး ေဝဖန္ေနတယ္ခင္ဗ်.........

ေျဖ - မွန္ပါတယ္။ ေႏွာင့္ေႏွးတယ္ဆိုတာက က်ြန္ေတာ္တို႔ကိုယ္တိုင္လည္း ဝန္ခံပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္မွာ ပါေနတဲ့ တာဝန္ရွိတဲ့ေနတဲ့ အဖက္ဖက္က တာဝန္ရွိတယ္လို႔ေျပာနိုင္တာေပါ့။
ျပည္ေထာင္စု ျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံက က်ြန္ေတာ္တို႔သတ္မွတ္ထားတာက ၆လလ်င္တစ္ၾကိမ္၊ အနည္းဆံုးတစ္ႏွစ္လ်င္ ၂ၾကိမ္ ေယဘူယ်ေပါ့ေလ။ 
အခုက တစ္ႏွစ္လ်င္ ၁ၾကိမ္အနိုင္နိုင္က်င္းပေနရေတာ့ တာဝန္ရွိတဲ့သူ 
အားလံုးမွာေတာ့ ေႏွးတယ္ဆိုတာ ဝန္ခံရမွာေပါ့။

ေမး - အခုလိုေႏွာင့္ေႏွးေနရတဲ့အေၾကာင္းအရင္းက ဘာေၾကာင့္မ်ားလည္း..

ေျဖ - က်ြန္ေတာ္သိတာ အဓိကက သံုးေလးခု ေလာက္ျဖစ္ေနတယ္။ တစ္ခုတည္းမဟုတ္ဘူး။ ရွင္းရွင္းဝန္ခံရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ တပ္မေတာ္အစုအဖြဲ႔ြဲ႔ ရဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေပၚမွာထားတဲ့ နည္းဗ်ဴဟာေပါ့ဗ်ာ။ 
အဲဒါလည္းပဲ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာနည္းနည္းအခက္အခဲရွိတယ္။တစ္ျပိဳက္နက္တည္းမွာပဲ က်ြန္ေတာ္တို႔ လက္မွတ္ထိုးထားတဲ့ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔အစည္းေတြကိုယ္၌မွာလည္းပဲ တာဝန္ရွိတယ္ဗ်။ေႏွာင့္ေႏွးတဲ့ဟာေလ။
မလိုလားအပ္ဘဲနဲ႔ review တို႔ ေနာက္ျပီးေတာ့ မလိုလားအပ္ဘဲနဲ႔ အခ်ိန္ညွိႏွိဳင္းလို႔မရတာတို ့၊မလိုလားအပ္ဘဲနဲ႔ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားမက်င္းပနိုင္တာ၊ အမ်ိဳးသားအဆင့္နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမျပဳလုပ္နိုင္တာ၊ အဲဒါေတြက အားလံုးမွာတာဝန္ရွိတယ္ဗ်။
ဘက္တစ္ဘက္တည္းမဟုတ္ဘဲနဲ႔ အစိုးရဘက္ေရာ တပ္မေတာ္ဘက္ေရာ က်ြန္ေတာ္တို႔ EAO ဘက္ေရာ အားလံုးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွရမယ့္ကိစၥေတြမွာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ေပါ့ဗ်ာ။
ဘယ္ဘက္ကိုမွ အျပစ္မတင္ဘဲ ေျပာရရင္ေတာ့ အားလံုးမွာတာဝန္ရွိတဲ့ 
ကိစၥမ်ိဳးေတြျဖစ္လာတယ္။ျဖစ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီလိုအေၾကာင္းျပခ်က္ ေတြနဲ႔ ျပသာနာေတြနဲ႔ သူ႔ဘက္ ကိုယ့္ဘက္၊ သူ႔ကိစၥမျပီးလို႔ ကိုယ့္ကိစၥမျပီးလို႔ ဆိုတဲ့ဟာေတြနဲ႔ က်ေနာ္တို႔က NCA အေကာင္အထည္ေဖၚတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္အပါအဝင္ေပါ့။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းေတြဟာ အခုတစ္ႏွစ္ေပါ့ အခ်ိန္ပုပ္သြားတယ္၊ ၆လနဲ႔ ဆက္လုပ္ရမယ့္ဟာကအခု တစ္နွစ္ျဖစ္သြားတယ္။တစ္ႏွစ္မွာလည္းပဲ ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ NCA အေကာင္ထည္ေဖၚတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ဆက္သြားနိုင္ဖို႔ ကေတာ့ လက္ရွိၾကိဳးပမ္းေနတဲ့အခ်ိန္ေပါ့ဗ်ာ။

ေမး - အမ်ိဳးသားအဆင့္ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ က်င္းပတာနဲ႔ပတ္သက္ျပီး အစိုးရ တပ္မေတာ္နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ အစည္းေတြ ၾကားမွာ သေဘာထားကြဲလြဲမႈေတြရွိေနတယ္ လို႔ ေျပာဆိုေနၾကတယ္ခင္ဗ်

ေျဖ- က်ြန္ေတာ္ထင္တာေတာ့ သေဘာထား ကြဲလြဲတာမဟုတ္ဘူးဗ်။ သေဘာထားကြဲလြဲတာ မဟုတ္ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ မူလကတည္းက NCA ကို က်ြန္ေတာ္တို႔ မူၾကမ္းေရးကတည္းကိုက တိုင္တိုင္ပင္ပင္နဲ႔လုပ္ခဲ့တာ ၂ႏွစ္ၾကာတယ္။ 
အဲဒီမွာ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ အဆင့္ဆင့္က်င္းပ ျခင္းဆိုတာရွိတယ္။ ပံုစံအမ်ိဳးနဲ႔ အဆင့္ဆင့္က်င္းပမယ္။ ျပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ အမ်ိဳးသားအဆင့္နိုင္ငံ ေရးေဆြးေႏြးပြဲကိုတက္လွမ္းမယ္၊ စသည္ျဖင့္ အဲဒါေတြက သူ႔အခ်ိန္သူ႔ကာလနဲ႔ ရွိခဲ့ပါတယ္။ 
၂၀၁၅ ေအာက္တိုဘာ ၁၅ လက္မွတ္ထိုးျပီး ေနာက္မွာ ၂၀၁၅ ႏွစ္ကုန္ ၂၀၁၆ဆိုရင္ KNU တို႔ျပီးျပီ။၂၀၁၆ ထဲမွာ က်ြန္ေတာ္တို႔လည္း ၾကိဳးပမ္းၾကတယ္။ ၂၀၁၇ မွာ က်ြန္ေတာ္တို႔ PNLO ကလည္းေဆာင္ရြက္နိုင္တယ္။
ေနာက္ျပီး ခ်င္းအဖြဲ႔ကလည္းေဆာင္ရြက္နိုင္တယ္။ မိမိတို႔ရဲ့ပင္ကိုယ္ၾကိဳးပမ္းမႈနဲ႔လည္းဆိုင္တယ္။ 
ဥပမာ မြန္၊ မြန္က ေဖေဖၚဝါရီ ၁၃ရက္ေန႔မွာ လက္မွတ္ထိုးတယ္။ က်ြန္ေတာ္တို႔ထက္ ၂ႏွစ္ေနာက္က်တယ္။ ၂ႏွစ္ေနာက္က်ျပီးထိုးတဲ့ မြန္က အေျခေနအရပ္ရပ္ကိုသံုးသပ္ျပီးေတာ့ အခြင့္အလမ္းကိုလက္မလြတ္ဘဲနဲ႔ အခုဆိုရင္ မြန္အမ်ိဳးသားဆင့္နုိင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ တရားဝင္ဖြဲ႔လိုက္ျပီ။ နိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚကိုတက္လွမ္းလာ နိုင္တဲ့အေျခအေနျဖစ္သြားတယ္။ 
ဒါေၾကာင့္ ဆႏၵရွိလားမရွိလားဆိုတာလည္းမူတည္တယ္။ ၂ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာခဲ့တဲ့အဖြဲ႔တခ်ိဳ႕ကမလုပ္နိုင္ေသးဘူး။ အခုလပိုင္းပဲရွိေသးတဲ့ လက္မွတ္ထိုးတဲ့အဖြဲ႔ကလုပ္နိုင္တယ္။ အဲဒါကို ႏွိဳင္းယွဥ္ၾကည့္လို႔ရွိရင္ေတာ့ တာဝန္ရွိမႈကေတာ့ အားလံုးမွာရွိတယ္ဆိုတဲ့သေဘာေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ ကာယကံရွင္မွာလည္းပိုျပီးေတာ့ တာဝန္ရွိမလားေပါ့။ က်ြန္ေတာ္ အဲလိုသံုးသပ္တယ္။

ေမး - အစိုးရက အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကိုေဖာ္ေဆာင္တဲ့ေနရာမွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ ထိေတြ႔ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားတယ္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ထိေတြ႔မႈနည္းတယ္ဆိုျပီးေဝဖန္မႈေတြလည္းရွိေနတယ္..

ေျဖ - ဟုတ္ပါတယ္။ အဲဒါလည္းပဲ မွန္သင့္သေလာက္မွန္ပါတယ္။ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ေလာေလာဆယ္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရလည္းေကာင္း၊ ျမန္မာျပည္ရဲ့နိုင္ငံေရးသမိုင္းအစဥ္အလာအရလည္းေကာင္း တပ္မေတာ္က ေတာ့သူ႔အေနအထားမွာသူကအခိုင္အမာရွိေနတယ္။ သူ႔အေနအထားမွာ သူရဲ့ political power ေပါ့။ နိုင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္အဆင့္တစ္ခုမွာ သူကရွိေနတဲ့အခါက်ေတာ့ လက္ရွိေရြးေကာက္ပြဲနိုင္တဲ့ NLD အစိုးရအေနနဲ႔ တိုင္းျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ျပီးေတာ့ စီမံခန္႔ခြဲဖို႔ဆိုတဲ့ေနရာမွာ သူ ့ဆီမွာ သူရဲ့ mandate က ရာခိုင္ႏွုန္းျပည့္တယ္လို႔မေျပာနိုင္ဘူး။
ဒါေၾကာင့္ တပ္မေတာ္နဲ႔ ညွိနွိဳင္းျပီးခရီးဆက္နိုင္မွသာလ်င္ တိုင္းျပည္အုပ္ ခ်ဳပ္ျပီး သူ ့mandate ကိုပို႔ေဆာင္နိုင္မွာ။ 
ဒါေၾကာင့္ ဦးစားေပးအေနနဲ႕ တပ္မေတာ္နဲ႔အျပန္အလွန္ညွိနွိုင္းျပီးေတာ့ ေရွ႔ခရီးဆက္နိုင္ေအာင္၊ ဒါကေတာ့ က်ြန္ေတာ္တို႔ တိုင္းျပည္ရဲ့ထူးျခားတဲ့ သဘာဝအရ လုပ္ရတယ္လို႔ က်ြန္ေတာ္ျမင္တယ္။
သို႔ေသာ္ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြကို အားျပဳရမယ္ဆိုတာလည္းမွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တိုင္းရင္းသားေတြအထဲမွာလည္းပဲ လက္ရွိ NLD အစိုးရနဲ႔ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းအရေပါ့ဗ်ာ။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ ယံုယံုၾကည္ၾကည္အျပည့္အဝ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ စဥ္းစားတဲ့အဖြဲ႔ရွိသလို ေရြးေကာက္ပြဲက ၅ႏွစ္တစ္ၾကိမ္၊ အဲဒီမွာ ပါတီက ေျပာင္းလဲေနတယ္။ အစိုးရေျပာင္းလဲေနတယ္။ အစဥ္အလာအားျဖင့္ အခိုင္အမာရွိတဲ့ တပ္မေတာ္နဲ႔ပဲ အဆင္ေျပေအာင္လုပ္ရမယ္ဆိုျပီး စဥ္းစားတဲ့ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ကလည္းရွိတယ္ဗ်။ 
အဲဒီလိုရွိတဲ့အဖြဲ႔ေတြက လက္ရွိအစိုးရနဲ႔ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ 
နည္းနည္းအား ေပ်ာ့တာရွိတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ အားလံုးကေတာ့ သံုးပြင့္ဆိုင္ သံုးဦးသံုးဖလွယ္တာဝန္ရွိတဲ့ ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ 
တိုင္းရင္းသားေတြေရာ လက္ရွိ အစိုးရေရာ တပ္မေတာ္ သံုးဦးသံုးဖလွယ္ရွိတဲ့ အခါက်ေတာ့ အဲဒီသံုးဦးသံုးဖလွယ္ က်က်နန ထိုင္ေဆြးေႏြးျပီးေတာ့ ညွိႏွိုင္းနိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းအျပင္အဆင္ကလည္းအားနည္းတယ္။ 
ရွိတာက UPDJC ရွိတယ္၊ သံုးပြင့္ဆိုင္သေဘာ JICM ရွိတယ္၊ သံုးပြင့္ဆိုင္သေဘာ သို႔ေသာ္ အဲဒီလို သံုးပြင့္ဆိုင္သေဘာေဆာင္တဲ့ ညွိႏွိဳင္းနိုင္တဲ့ေနရာေတြကလည္း ခဏခဏ ဆံုေတြ႔ခြင့္ မရွိဘူးဗ်။ 
အဲဒီအေပၚမွာ က်ြန္ေတာ္တို႔ျပန္သံုးသပ္ျပီးေတာ့ လက္ရွိျမန္မာျပည္ရဲ့ အနာဂတ္ကို ပံုေဖၚနိုင္မယ့္ အစိုးရရယ္ တပ္မေတာ္ရယ္ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔ေတြ မၾကာခဏ ဆံုေတြ႔နိုင္ မယ့္ platform တစ္ခုေပါ့၊ နိုင္ငံေရးကိစၥ၊ တိုင္းေရးျပည္ေရးကိစၥေတြညွိႏွိုင္းနိုင္မယ့္ platform တစ္ခုကေတာ့ သြက္သြက္လက္လက္ေဖၚႏိုင္ဖို႔ လိုမယ္ဗ်။
အဲဒါဆိုရင္ က်ြန္ေတာ္တို႔ တိုင္းျပည္ရဲ ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေရာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတည္ေဆာက္ဖို႔လုပ္ငန္းစဥ္ေရာ အဆင့္အလိုက္အဆင္ေျပသြားမယ္လို႔ က်ြန္ေတာ္ ယူဆတယ္ဗ်။

ေမး - ျပီးခဲ့တဲ့လပိုင္းက လမ္းေဖါက္လုပ္တာကို အေၾကာင္းျပဳျပီး တပ္မေတာ္နဲ႔ KNU ၾကားစစ္ေရးတင္းမာမႈေတြျဖစ္ခဲ့ေတာ့ ။ အခုလက္ရွိမွာ NCA မွာလက္မွတ္ထိုးထားတဲ့ အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္ၾကား ဆက္ဆံေရးက ဘယ္လို အေနအထားမ်ိဳးရွိလည္းခင္ဗ် .....

ေျဖ - တခ်ိဳ႕ေနရာေတြၾကေတာ့ တပ္မေတာ္ကလည္း သူရဲ့အနာဂတ္နိုင္ငံေရးေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ ရွိရင္လည္းရွိမွာေပါ့ဗ်ာ။
အဲဒီအေပၚမွာလည္းပဲ သူတို႔ လႈပ္ရွားမႈတခ်ိဳ႕ရွိတာကိုး၊ သို႔ေသာ္လည္းပဲ က်ြန္ေတာ္တို႔ NCA လမ္းေၾကာင္းကို ေလ်ွာက္လား၊ မေလ်ွာက္ဘူးလား ေနာက္ျပီးေတာ့ NCA လမ္းျပ ေျမပံုအတိုင္း ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာ ခံကို ပံုမွန္မေခၚဘူးလား၊ ေခၚမလား၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမွာလည္း ရလဒ္ေကာင္းေတြထြက္ေအာင္ က်ြန္ေတာ္တို႔ မပါဘူးလား၊ ပါမလား။ အဲဒီေမးခြန္းေတြေတာ့ရွိတာေပါ့။ 
ရွိတဲ့အခါက်ေတာ့ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ NCA မွာပါတဲ့ လမ္းျပေျမပံုအတိုင္း ဆက္သြားဖို႔ လမ္းျပေျမပံုကို အေကာင္အထည္ေဖၚဖို႔ တပ္မေတာ္ကေတာ့ ဟန္႔ တားတာ က်ြန္ေတာ္မေတြ႔ဘူး။
သို႔ေသာ္လည္းပဲ အဲဒီလမ္းျပေျမပံုအတိုင္းသြားမယ့္ ျပည္ေထာင္စု ျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံေတြမွာ ထြက္လာမယ့္ ရလဒ္ေတြကေတာ့ ညွိႏွိုင္းရမွာေပါ့။ က်ြန္ေတာ္တို႔လိုခ်င္တဲ့ ရလဒ္အတိုင္းကေတာ့ တပ္မေတာ္ကေတာ့ လက္ခံမွာေတာ့မဟုတ္ဘူး။ အေပးအယူလုပ္ျပီး ညွိနွိုင္းျခင္းအားျဖင့္ က်ြန္ေတာ္တို႔ က ဒီနိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲကို အသက္ပါပါေပါ့ဗ်ာ သရုပ္ေဖၚသြားနိုင္ဖို႔ေတာ့ လိုတယ္။ 
အဲဒီအေျခအေနကို ေႏွာင့္ေႏွးေနရင္ေတာ့ ေအာက္ေျခမွာ အေသးအဖြဲေတြ႔ထိမႈေလးေတြဘာေလးေတြ ျပသာနာေလးေတြေတာ့ ေတာက္ေလ်ွာက္ရွိေနနိုင္တယ္ဗ်။ 
အဲဒါလည္း တစ္ပါတီခ်င္း တစ္ဖြဲ႕ ခ်င္းကို မူတည္တယ္လို႔ က်ြန္ေတာ္ယူဆပါ တယ္။

ေမး - နိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္နဲ႔ တပ္မေတာ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးကက်ေတာ့ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ားရွိပါသလည္း ခင္ဗ် .....

ေျဖ - ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ နိုင္ငံေတာ္အၾကီးအကဲေတြကေတာ့ တိုင္ျပည္ရဲ့ အနာဂတ္ေရး တိုင္းျပည္ရဲ့သာယာဝေျပာေရး၊ တိုင္းျပည္ရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈရွိေနတယ္လို႔ က်ြန္ေတာ္ယူဆတယ္ဗ်။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ေရွ႕ခရီးဆက္ရမယ့္ကိစၥမွာ သို႔တည္းမဟုတ္ က်ြန္ေတာ္တုိ႔ အေသးစိတ္ေပါ့ဗ်ာ၊ အေကာင္အထည္ေဖၚတဲ့ ကိစၥေတြမွာက်ေတာ့ ကြဲလြဲမႈရွိေကာင္းရွိနိုင္တာေပါ့။ 
ဒါေပမယ့္ ေယဘူယ်အားျဖင့္ျခံဳၾကည့္ရင္ေတာ့ တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုးရဲ့ နိုင္ငံတကာအေရးအခင္း သို႔တည္း မဟုတ္ ျပည္တြင္းအေရးအခင္း၊ အမ်ိဳးသား ဂုဏ္သိကၡာ၊ တိုင္းျပည္ဂုဏ္သိကၡာအေပၚမွာေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ေတာ့ က်ြန္ေတာ္ယူဆတယ္။

ေမး - နိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္နဲ႔ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ တို႔ရဲ့ ဆက္ဆံေရးကက်ေတာ့ ေကာင္းတယ္လို႔ ယူဆလို႔ရမလားဗ် ...

ေျဖ - က်ြန္ေတာ္ျမင္တာေတာ့ သူက႑နဲ႔သူေပါ့။ တိုင္းျပည္ ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ေကာင္းတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ အေသးစိတ္လုပ္ရမယ့္ကိစၥေတြမွာေတာ့ ညွိႏွိုင္းဖို႔လိုမယ္။ 
ဥပမာ စစ္ေရး ပဋိပကၡေတြျဖစ္ေနတဲ့ေနရာက စစ္ရွိုန္ေတြဘာေတြေလ်ွာဖို႔ဆိုတဲ့ကိစၥမ်ိဳးက်ေတာ့ ဒါ ညွိႏွိုင္းဖို႔လိုမယ္။ 
ညွိႏွိုင္းဖို႔လိုတဲ့အပိုင္းက အတြင္းစည္းျဖစ္ျပီးေတာ့ အျပင္စည္းမွာက်ေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္။ က်ြန္ေတာ္ အဲဒီလို ယူဆတယ္။

ေမး - ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တိုက္ပြဲေတြ ကက်ေတာ့ ေမလထဲမွာလုပ္မယ့္ ျငိမ္းခ်မ္း ေရးညီလာခံကို ဘယ္လိုအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိ နိုင္မလည္း ခင္ဗ်

ေျဖ - က်ြန္ေတာ္ထင္တာကေတာ့ ၂၁-ပင္လံုနဲ႔ ေတာ့ တိုက္ရိုက္မဆိုင္ဘူးဗ်။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ ကာယကံရွင္အဖြဲ႔အစည္းေတြက ၂၁-ပင္လံုနဲ႔ပတ္သက္ျပီးေတာ့ တရားဝင္ mandate ေပါ့ဗ်ာ၊ တရားဝင္ပါဝင္ တက္ေရာက္ဖို႔ လမ္းေၾကာင္းကမပြင့္ေသးဘူး။
ဥပမာ NCA လက္မွတ္ထိုးထားျခင္းမရွိေသးဘူး။ ေနာက္ျပီးေတာ့ bilateral လို႔ေခၚတဲ့ နွစ္ဦးနွစ္ဖက္ ရရွိထားတဲ့အခ်က္ေတြကလည္းအားနည္းေနေသးတယ္။ 
အဲဒီလိုရွိေနေတာ့ လက္ရွိ ၂၁- ရာစုပင္လံု ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံက NCA ကေပါက္ဖြားလာတဲ့ ညီလာခံျဖစ္တဲ့အတြက္ NCA ေက်ာရိုးေပၚမွာပဲ က်ြန္ေတာ္တို႔က ေလ်ွာက္လွမ္းရမွာျဖစ္တယ္။
ပဋိပကၡျဖစ္တဲ့ေဒသမွာရွိတဲ့ လက္ရွိအဖြဲ႔အစည္းေတြက NCA ေက်ာရိုးေပၚမွာ NCA ဝင္ရိုးေပၚမွာ ပါဝင္ပတ္သက္လည္ပတ္မႈက မရွိေသးဘူးျဖစ္ေနတယ္။ ျဖစ္ေနေတာ့ အဲဒီပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ NCA အေကာင္ထည္ေဖၚတဲ့ ျပည္ေထာင္စု ျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံလို ကိစၥမ်ိဳးမွာ တိုက္ရိုက္ေတာ့ သက္ေရာက္မႈမရွိဘူးလို႔ က်ြန္ေတာ္ယူဆတယ္။

ေမး - ဒါဆိုရင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္တစ္ခုလံုး အေပၚမွာေတာ့ ဘယ္လို 
အဟန္႔အတားျဖစ္ေစလည္း ခင္ဗ် .....

ေျဖ - တိုက္ပြဲျဖစ္ေနတာကေတာ့ တစ္ျပည္လံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ မျဖစ္သင့္တဲ့ ကိစၥေပါ့ဗ်ာ။ မျဖစ္သင့္တဲ့ကိစၥျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏွစ္ဖက္စလံုးကေတာ့ စဥ္စားဖို႔လိုတယ္။
တပ္မေတာ္ကလည္းစဥ္းစားရမယ္။ ကာယကံရွင္အဖြဲ႔အစည္းကလည္းစဥ္းစားရမယ္။ 
ဘာျဖစ္လည္း ဆိုေတာ့ က်ြန္ေတာ္သိသေလာက္ ကာယကံရွင္အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္တဲ့ KIO ကို ၂၀၁၅ ခု ေအာက္တိုဘာ ၁၅မွာ NCA လက္ မွတ္ထိုးဖိုးအတြက္ ဖိတ္စာကို အဲဒီအခ်ိန္တုန္း က သမၼတဦးသိန္းစိန္က ေပးပို႔ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက တပ္ေပါင္းစု (UNFC) မွာလည္း သူတို႔ က ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီဖိတ္စာက အခုအခ်ိန္ထိ က်ြန္ေတာ္သိသေလာက္ျပန္ရုတ္သိမ္း တာမရွိေသးပါဘူး။ ဖိတ္စာကို မဖိတ္ေတာ့ဘူး။ ဖိတ္ထားတာရုတ္သိမ္ျပီလို႔လည္း ေျပာသံမၾကားဘူး။
ဒါေၾကာင့္ ဖိတ္စာက အခုအခ်ိန္အထိ အသက္ရွင္ေနေသးတယ္လို႔ယူဆပါတယ္။ NCA ဝင္ေရာက္လက္မွတ္ထိုးဖို႔ ဖိတ္စာကို အခုအခ်ိန္အထိ ေနာက္ထပ္တက္တဲ့ အစိုးရသစ္ကလည္း ကန္႔ကြက္တာတို႔ ရုတ္သိမ္းတာတို႔ မရွိတဲ့အတြက္ ဒီဖိတ္စာက အသက္ဝင္ေနေသးတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တပ္မေတာ္နဲ႔ ပဋိပကၡျဖစ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းအေနနဲ႔လည္း ဒီဖိတ္ စာေတြကိုကိုင္ျပီးေတာ့ အခြင့္အလမ္းေတြရွိေနေသးတယ္ဆိုရင္ ညွိႏွိုင္းျပီးေတာ့ လုပ္သင့္တာ လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီပဋိပကၡေတြက အမ်ားၾကီးေလ်ွာ့သြားနိုင္တယ္လို႔ က်ြန္ေတာ္ယူဆပါတယ္။

ေမး - ၂၀၁၈ႏွစ္ကုန္ သို႔မဟုတ္ ၂၀၁၉ အတြင္းမွာ ဖက္ဒရယ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေျခခံမူေတြကို ၂၁-ရာစု ပင္လံုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကေန ခ်မွတ္မယ္ဆိုတဲ့ ဗိုလ္မွဴ းၾကီးတို႔ရဲ့ ေမ်ွာ္မွန္းခ်က္ကေရာ ခင္ဗ်....

ေျဖ - အဲဒါက က်ြန္ေတာ္တို႔လြန္ခဲ့ ဧျပီလ ၂၀နဲ႔ ၂၁မွာျပဳလုပ္တဲ့ နိုင္ငံေရး က႑ အလြတ္သ ေဘာ ေဆြးေႏြးပြဲေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီအလြတ္သေဘာ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ဒီအခ်က္ကိုပဲ က်ြန္ေတာ္တို႔ ေဇာင္းေပးခဲ့ပါတယ္။
၂၁-ရာစုပင္လံုအစည္း အေဝးလည္းေခၚရမယ္။ ဒါေပမယ့္အစည္းအေဝးပဲျဖစ္ျပီးေတာ့ ရလဒ္မထြက္ရင္လည္း မေကာင္းဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ရလဒ္ ဆိုတာကလည္း ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု အေျခခံမူရလဒ္ပဲ ျဖစ္ရမယ္။ 
ဒါေၾကာင့္အဲဒီရလဒ္ေတြ မထြက္ဘဲနဲ႔ ညီလာခံေခၚတာလည္းအဆင္မေျပသလို ရလဒ္ေတြကို ၾကိဳတင္ျပီးေတာ့ သေဘာတူညွိႏွိုင္းထားတာမလုပ္ဘူးဆိုရင္လည္း ညီလာခံက်မွ ေဆြးေႏြးခ်ိန္နည္းတဲ့အတြက္ က်ြန္ေတာ္တို႔က အခက္အခဲျဖစ္မွာ။
ဒါေၾကာင့္ ဒီတစ္ခါ ေတာ့ ရလဒ္ေတြကို ၾကိဳတင္ညွိႏွိုင္းျပီးေတာ့ က်က်နန သဘာတူထားျပီးေတာ့မွ တရားဝင္ျဖစ္တဲ့ ၂၁- ရာစုပင္လံု ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံမွာ အတည္ျပဳလိုက္နိုင္ရင္ေတာ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု အေျခခံမူေတြက ထပ္ျပီးေတာ့ အမ်ားၾကီးထပ္ရလာနိုင္ပါတယ္။ 
ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္တစ္ၾကိမ္ သို႔တည္းမဟုတ္ နွစ္ၾကိမ္ေလာက္က်င္းပတဲ့ေနရာမွာ ၂၀၁၉ မွာ ေတာ့ ဖက္ဒရယ္အေျခခံမူေတြအတိအက် လက္ ဝယ္ရရွိမွသာလ်င္ ဒီမူေတြနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ ဖြဲ႔စည္း ပံုအေျခခံဥပေဒတစ္ရပ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေဖၚ ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ 
လက္ရွိအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကေတာ့ ဖက္ဒရယ္အေျခခံမူေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ကြဲလြဲတာေတြလည္း အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔ စည္းပံုကို ျပင္ဆင္နိုင္ဖို႔အခြင့္အလမ္းကေတာ့ အဲဒီ ဖက္ဒရယ္အေျခခံမူေတြကို တရားဝင္လႊတ္ေတာ္ကျပဌာန္းေပးနိုင္ရင္ေတာ့ က်ြန္ေတာ္တို႔ရရွိမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္က တရားဝင္ျပဌာန္းေပးနိုင္ဖို႔အတြက္ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူစာခ်ဳပ္ဆိုတာကို က်ြန္ေတာ္တို႔က ျပည္ေထာင္စုျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကေနရလာတဲ့ ရလဒ္ေတြနဲ႔ ခ်ဳပ္ဆိုရမွာျဖစ္ပါတယ္။ 
ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္က သိပ္မက်န္ေတာ့ဘူးဆိုေတာ့ ၂၀၁၈ တစ္ႏွစ္ရွိမယ္၊ ၂၀၁၉ ႏွစ္လယ္ေလာက္ေပါ့ဗ်ာ၊ ႏွစ္ဝက္ေလာက္ရွိမယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ၾကားမွာ က်ြန္ေတာ္တို႔က တိတိက်က် ဖက္ဒရယ္အေျခခံမူေတြလက္ဝယ္ရွိမွသာလ်င္ က်ြန္ေတာ္တို႔ တိုင္းျပည္ရဲ့ေရွ႔ေရးအတြက္ ပိုျပီးေတာ့ ေကာင္းမြန္မယ့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ထိုအတူပဲ ၂၀၂၀ေရြးေကာက္ပြဲရဲ့ ပံုသ႑ာန္နဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲရဲ့အလားအလာကိုလည္း သြားျပီးေတာ့ လြမ္းမိုးနိုင္မယ္လို႔ က်ြန္ေတာ္ယူဆပါတယ္။

ေအာင္ရဲေနာင္
The Ladies News